Подробнее

Xalq orasida hammamizga maʼlum bo‘lgan bir ibora bor: «Bola-da, esdan chiqarvoradi ...» Bola kattalar tomonidan qanchalik xafa qilinsa ham, ertasiga hech narsa bo‘lmagandek yana o‘sha kattalar atrofida parvona bo‘laveradi. Bolalardagi bu holat biz kattalarni aldab qo‘yadi, negaki biz ularni kechagi voqealarni unutib yuboribdi, deb o‘ylaymiz. Aslida unday emas. Bolaning aqli unutsa ham, his-tuyg‘ulari hech narsani unutmaydi. Zero, insonning bolaligi aql bilan o‘rganish emas, balki his-tuyg‘ular bilan shaxsiyatini shakllantirish davridir. Misol uchun, qorong‘idan qo‘rqish aql bilan bog‘liq emas, uni ruhiyatning jarohatlanishi desak ham bo‘ladi .... Yoki tirnoq tishlashni aql bilan izohlab bo‘lmaydi, bu holat ruhiy zaiflikning tashqi ko‘rinishi hisoblanadi. Boshqacharoq misol keltirsam, jahli chiqqan bolani aqliy nasihatlar bilan to‘xtatib bo‘lmaydi. Chunki uning ichki dunyosida ro‘y berayotgan jarayonlar katta kuch bilan vulqondek tashqariga otilayotgan bo‘ladi. Shu va yana boshqa barcha ijobiy-salbiy his-tuyg‘ular bolalik chog‘lardanoq shakllanib boradi. Bola erkalatilsa, erkatoy bo‘ladi, hadeb ayblanaversa, o‘zini aybdor deb biladi yoki u qadrlanmasa, qadrsizlik tuyg‘usi bilan ulg‘ayadi. Eʼtibor berilgan, qadrlangan bola esa aziz va qadrli bo‘ladi. Bolaga baho berish unga ehson emas,balki inson sifatida uning eng tabiiy haqqi hisoblanadi. Bir so‘z bilan aytsak, kelajak «Ha, endi, bola-da» deb beeʼtibor bo‘lmagan ota-ona va tarbiyachilar bilan bunyod bo‘ladi.